Polskie prawodawstwo dopiero wprowadza rozwiązania dotyczące partycypacji społecznej, nie definiuje bezpośrednio zagadnień dotyczących konsultacji społecznych. Wytyczne w zakresie szeroko rozumianego dialogu społecznego znajdują się w różnych ustawach, rozporządzeniach i innych przepisach zawartych w podstawowym akcie prawnym – Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Dialog społeczny jest niezbędnym elementem modelu społecznego i prowadzenia rządów w Europie. Konsultacje europejskich partnerów społecznych przyczyniają się bowiem do opracowania europejskiej polityki społecznej oraz do określania norm społecznych.
- Na mocy art. 152 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) Unia Europejska (UE): uznaje i promuje rolę partnerów społecznych na szczeblu europejskim,
- ułatwia dialog z poszanowaniem ich autonomii.
Zgodnie z art. 154 TFUE Komisja prowadzi konsultacje z partnerami społecznymi przed przedłożeniem propozycji legislacyjnych w zakresie polityki społecznej. Celem konsultacji jest:
- ukierunkowanie działań UE,
- dokonanie oceny treści przepisów prawnych (jeśli Komisja uzna za stosowne).
Konsultacje z europejskimi partnerami społecznymi mogą prowadzić do nawiązania stosunków opartych na porozumieniu, w tym do układów, zgodnie z art. 155 TFUE.